Ο ναός της Παναγίας στο κοιμητήριο, νότια του χωριού Λαμπιώτες Αμαρίου, είναι κτισμένος στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου καμαροσκέπαστου*. Σε μεταγενέστερη φάση φαίνεται ότι έγινε επέκταση και διανοίχτηκε μεγάλο τόξο επικοινωνίας στον αρχικό τοίχο προς τα δυτικά. Μετά την κατάρρευση της επέκτασης, το τόξο κλείστηκε και ανακατασκευάστηκε απλό θύρωμα. Στη νότια πλευρά διασώζεται μεταγενέστερο μικρό ορθογώνιο παράθυρο στο οποίο έχουν χρησιμοποιηθεί γλυπτά από το θύρωμα της επέκτασης, που οδηγούν στη χρονολόγησή της στους 15ο-16ο αι. Ένα μεγάλο αρκοσόλιο* με επιμελημένο οξυκόρυφο τόξο* προστέθηκε επίσης στη νότια πλευρά την ίδια εποχή. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος, που διατηρείται αποσπασματικά σε μεγάλη έκταση, είναι έργο ικανού ζωγράφου του α΄ μισού του 14ου αι., ο οποίος είναι ενήμερος για τις εξελίξεις της Παλαιολόγειας τέχνης. Χαμηλά εικονίζοντα άγιοι και ο Χριστός Φωτοδότης. Στην καμάρα υπάρχουν σκηνές από τον ευαγγελικό κύκλο, από τις οποίες διακρίνονται η Ανάληψη, η Βάπτιση, η Βαϊοφόρος, η Έγερση του Λαζάρου, η Προδοσία, η Σταύρωση, η Εις Άδου Κάθοδος και ο Λίθος.

[Πηγή: Μιχάλης Γ. Ανδριανάκης – Κωνσταντίνος Δ. Γιαπιτσόγλου (2012). Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης. Ηράκλειο, σ. 311-312].

_____

*καμαροσκέπαστος ναός: τύπος ναού που στεγάζεται με ημικυλινδρική καμάρα.

*αρκοσόλιο: είδος τάφου διαμορφωμένου σε αβαθή τοξωτή κόγχη.

*οξυκόρυφο τόξο: τόξο του οποίου οι καμπύλες πλευρές απολήγουν σε μια μυτερή γωνία στην κορυφή του.